opsomming

Op 8 September 2023 het die Departement van Vervoer 'n konsepwysigingswetsontwerp op Padongelukkefonds 2023 gepubliseer. Die laaste effektiewe dag vir openbare kommentaar is Vrydag 6 Oktober 2023.

As die konsepwetsontwerp wet word, sal die regte van alle bestuurders, passasiers en voetgangers om vergoeding te eis vir beserings wat hulle in 'n motorongeluk opdoen, ontneem word. In die plek daarvan sal "maatskaplike voordele" aansienlik ingekort word.

In werklikheid sal slegs baie beperkte voordele betaal word en die veranderinge kom neer op 'n drastiese beperking van bestaande regte wat alle Suid-Afrikaners (veral die armste persone) sal raak. Sommige van die belangrikste beperkings op bestaande regte is:

1. 1. Verlies aan verdienste
      Tans word 'n eis vir verlies aan inkomste in 'n enkelbedrag uitbetaal. Onder die nuwe stelsel sal eisers annuïteit (gedeeltelike) betalings ontvang wat uiteindelik gelyk sal wees aan die enkelbedrag. Daar is ook die kwalifikasie dat die bedrag betaalbaar onderhewig is aan periodieke hersiening van die Fonds se laste. As 'n eiser sterf voordat die volle annuïteite ontvang is, sal die betalings stop en hul erfgename erf niks nie.
   2. Pyn en lyding
      Eisers sal nie meer vergoeding vir pyn, lyding, misvorming en skok ontvang nie aangesien hierdie kategorie skade totaal afgeskaf sal word.
   3. Uitsluiting van vergoeding
      1. Tans is 'n eiser gedek vir die nalatige bestuur van 'n motorvoertuig, ongeag waar dit bestuur word. Onder die nuwe stelsel moes die ongeluk op 'n openbare pad plaasgevind het. Beserings opgedoen in motorvoertuigongelukke in parkeerareas, sportvelde, plaaspaaie, opritte, privaat landgoedere, wildreservate of enige ander privaat pad sal nie gedek word nie.
      2. Voetgangers wat 'n snelweg oorsteek word ook spesifiek uitgesluit.
      3. Eisers sal nie gedek word as hulle deur 'n ongeïdentifiseerde voertuig getref word nie. Onder die huidige stelsel word sogenaamde “tref-en-trap”-voorvalle vergoed.
      4. Tans word enigiemand, ongeag nasionaliteit, wat deur 'n motorvoertuig in Suid-Afrika beseer word, gedek.
      5. Die voorgestelde veranderings sluit ook spesifiek enige bestuurder, voetganger of fietsryer oor die wetlik voorgeskrewe alkohollimiet uit, ongeag wie skuldig was, asook hul afhanklikes sou hulle doodgemaak word, van vergoeding. Dit is ook waarskynlik dat hierdie afdeling geïnterpreteer sal word dat passasiers van persone wat alkohol gedrink het ook uitgesluit sal word. Belangrik is dat die POF uitgawes sal kan verhaal van persone wat alkohol gedrink het al het hulle nie die ongeluk waarin hulle betrokke was veroorsaak het nie.
      6. Ander uitsluitings van vergoeding sluit byvoorbeeld gevalle in waar daar 'n produkaanspreeklikheidseis kan wees, persone wat beseer is tydens die verfilming van 'n fliek of advertensie en passasiers wat deur die operateur se passasiersaanspreeklikheidsversekering gedek kan word – ten spyte van die feit dat daardie dekking baie beperk kan wees .
   4. Mediese uitgawes
      Daar sal geen terugbetaling wees van uitgawes wat deur mediese fonds/versekering gedek word nie. Dit sal premies drasties verhoog met ernstige gevolge vir alle mediesefondslede. Die voorgestelde wysigings verbied ook vergoeding vir enige persoon wat nie 'n Suid-Afrikaanse burger of direkte permanente inwoner is nie. Anders as die huidige bedeling, sal alle toekomstige mediese eise vooraf deur die POF goedgekeur moet word of dit sal nie betaal word nie.
   5. Eise teen die persoon wat die ongeluk veroorsaak het
      Alhoewel die veranderinge die reg van ongelukslagoffers om vergoeding te eis drasties beperk, laat dit nie onskuldige slagoffers toe om die oortreder te dagvaar vir skade wat nie van die POF verhaal is nie.